De familie van de stichter kwam oorspronkelijk uit Den Haag. De familieportretten van de grootouders hangen nog steeds in de toegangshal. De vader van Johan van Nordingen de Jonge verhuisde, waarschijnlijk om privé redenen, naar Alkmaar en was een gefortuneerd advocaat die kantoor hield tegenover het stadhuis in de Langestraat. Hij was getrouwd met Magrita Heyckens (waarvan het portret in de regentenkamer hangt). Het echtpaar had drie kinderen.
Toen de vader van Johan in 1655 overleed, waren zijn moeder en twee broers al voorgegaan. Zijn vader liet het fortuin na aan zijn enige nog levende kind. Johan van Nordingen de Jonge, geboren in 1625, was voordien getrouwd en weduwnaar geworden van de gefortuneerde Maria van Steenhuijsen. Het echtpaar was kinderloos.
In het jaar na het overlijden van zijn vader (1656) overleed Johan van Nordingen de Jonge. Kort hiervoor had hij bij wilsbeschikking (testament) bepaald dat van zijn fortuin een hof ingericht diende te worden als een tehuis voor zes, zeven of acht oude mannen. Het werden er acht. Zijn testament lag ten grondslag aan het hof en de sindsdien verkregen bijnaam in de volksmond: het Huis van Achten.
Aanvankelijk was het de bedoeling het oude woonhuis van van Nordingen, op de hoek van de Lombardsteeg en de Gedempte Nieuwesloot, tot hofje te verbouwen, maar uiteindelijk werd gekozen voor sloop en nieuwbouw.
Het gebouw
Het hofje bestaat uit drie, door zadeldaken gedekte vleugels, die de binnentuin omsluiten. De vierde zijde van de binnentuin wordt afgesloten door het Hof van Sonoy. De vensters hebben fraai gemetselde ontlastingsbogen met forse aanzet- en sluitstenen De vleugel aan de Gedempte Nieuwesloot zijde heeft, in het midden een gelede topgevel met een gedenksteen (1656) Aan weerszijden van het topvenster bevindt zich een beeld van een schildhoudende oude man. In de 18de eeuw zijn de oorspronkelijk kruiskozijnen vervangen door "moderne" schuiframen. In het begin van de vorige eeuw heeft men de regentenkamer en de zogenoemde provenierskamer weer voorzien van de "oorspronkelijke" vensters.
Hoewel de uiterlijke monumentaliteit zich aan de zijde van de Gedempte Nieuwesloot concentreert, bevindt de ingang van het hof zich, wat onopvallend, aan de Lombardsteeg. Waarschijnlijk was de ligging aan het water en dus de noodzaak van een eigen brug een te grote handicap voor een monumentale ingang recht onder de topgevel.
Achter de voordeur
De indeling van het huis is simpel, bij binnenkomst geeft een kleine monumentale hal toegang tot de regentenkamer en via een aan de binnentuin grenzende gang naar de andere vertrekken.
Waarschijnlijk is dit van oorsprong een open galerij geweest die in de 18de eeuw is voorzien van de huidige schuiframen. De nog aanwezige vloer van straatsteentjes geeft het geheel in ieder geval een schilderachtig karakter.
De acht kamers
De acht kamers (tjes) waar voorheen de oude mannen woonden, liggen aan de zijde van de Lombardsteeg en de Veerstraat. Ze zijn allen van een schouw en bedstee voorzien geweest. Jammer genoeg zijn de bedsteden al sedert lang verdwenen.
Het huis van de binnenmoeder en de provenierskamer
Aan de Gedempte Nieuwesloot ligt de oorspronkelijk woning van de binnenmoeder. Zij had de zorg voor de acht oude mannen. In de woning is nog de oorspronkelijk stookplaats aanwezig waar het grote fornuis stond en zij de maaltijden bereidde. Er werd gezamenlijk gegeten in de links naast de toegangshal liggende provenierskamer (zie ook de foto in de kamer).
De zolder
De enorme kapverdieping van het hofje was via de aan de gang grenzende eikenhouten trap toegankelijk en werd gebruik voor opslag en om de was te drogen.
De regentenkamer
In dit zonder twijfel mooiste 17de eeuwse Alkmaarse vertrek vinden nog altijd de vergaderingen van het college plaats. Naast de monumentale schouw met een schilderij van het eerste regenten college toont ook het meubilair de verfijnde smaak van de Nederlandse gouden eeuw. Een grote vergadertafel met fraaie gesneden kapiteelpoten, een kussenkast en een ijzeren geldkist met het uitbundig versierd slot alles ademt degelijkheid en rust. Maar het is toch vooral het uit de nalatenschap van de stichter afkomstige schilderijen bezit dat de meeste aandacht trekt. Links en rechts van de schouw hangen de portretten van de stichter en zijn vrouw Maria van Steenhuijsen. Net als twee andere panelen, waar van Nordingen en zijn zuster als herder en herderin op zijn afgebeeld, zijn ze van de hand van beroemde Alkmaarse schilder C. van Everdingen.
Een nieuw begin
In de tachtiger jaren van de vorige eeuw is het hofje gerestaureerd en heringedeeld. Hierbij zijn, in totaal zeven zelfstandige woningen ontstaan.
Een hofje is een gebouw, dat gesticht is door particulier initiatief met als doel het bieden van huisvesting aan een bepaalde categorie van de bevolking. Het was een vooral Nederlands verschijnsel waarmee gefortuneerde particulieren goed wilde doen. Dat hun daad en daarmee hun naam nimmer vergeten zou worden, was uiteraard ook niet onbelangrijk.
Het huis van Achten behoort tot deze groep historische hofjes. Het beheer van het hof is bovendien nog in handen van het oorspronkelijk daarvoor ingestelde college. Al meer dan 350 jaar continueert dit instituut met wisselend succes de testamentaire wensen van de stichter Johan van Nordingen de Jonge.
